Thế Nào Là Khái Niệm Công Nghiệp Hóa Hiện Đại Hóa / TOP 8 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 6/2023 # Top View

Cho đến nay, có nhiều cách diễn đạt khác nhau về CNH-HĐH.

Năm 1963, tổ chức phát triển công nghiệp của liên hợp quốc (UNID) đã đưa ra định nghĩa sau đây: CNH là quá trình phát triển kinh tế, trong quá trình này một bộ phận ngày càng tăng các nguồn của cải quốc dân được động viên để phát triển cơ cấu kinh tế nhiều ngành ở trong nước với kỹ thuật hiện đại. Đặc điểm của cơ cấu kinh tế này là một bộ phận chế biến luôn thay đổi để sản xuất ra những tư liệu sản xuất và hàng tiêu dùng, có khả năng đảm bảo cho toàn bộ nền kinh tế phát triển với nhịp độ cao, bảo đảm đạt tới sự tiến bộ về kinh tế và xã hội. Hiện đại hoá lá quá trình chuyển đổi căn bản toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế xã hội từ chỗ theo những qui trình công nghệ phương tiện phương pháp tiên tiến hiện đại, dựa trên sự phát triển của tiến bộ khoa học kỹ thuật tạo ra năng xuất lao động hiệu quả và trình độ văn minh kinh tế xã hội cao.

Ở nước ta, theo văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng lao động Việt Nam thì CNH xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ quá độ. Đảng ta đã xác định thực chất của CNH xã hội chủ nghĩa là ” quá trình thực tiễn cách mạng khoa học kỹ thuật, thực sự phân công mới về lao động xã hội và quá trình tích luỹ xã hội chủ nghĩa để không ngừng thực hiện tái sản xuất mở rộng “ Theo văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ tám ban chấp hành trung ương khoá VIII thì CNH,HĐH là quá trình chuyển đổi căn bản toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ và quản lý kinh tế xã hội từ sử dụng lao động thử công là chính sang sử dụng phổ biến sức lao động với công nghệ, phương tiện, phương pháp tiên tiến hiện đại dựa trên sự phát triển công nghiệp và tiến bộ khoa học, công nghệ, tạo ra năng xuất lao động cao.

hiện đại hóa là gì

khái niệm công nghiệp hóa

khai niem hoa cong nghiep hoa ra doi khi nao

khái niệm kinh tế công nghiệp

ví dụ về công nghiệp hóa

ví dụ về công nghiệp hóa hiện đại hóa

,

Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa? Các quan điểm chỉ đạo công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Đảng trong thời kỳ đổi mới

Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa? Các quan điểm chỉ đạo công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Đảng trong thời kỳ đổi mớiKhái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa” Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện cáchoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế, xã hội từ sử dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động với công nghệ, phương tiện và phương pháp tiên tiến, hiện đại dựa trên sự phát triển công nghiệp và tiến bộ khoa học- công nghệ,tạo ra năng suất lao động xã hội cao”.Quan điểm chỉ đạo của ĐảngMột là, công nghiệp hóa gắn với hiện đại hóa và công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức.Hai là, công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.Ba là, lấy phát huy nguồn lực con người là yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững.Bốn là, khoa học và công nghệ là nền tảng và động lực của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.Năm là, phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững; tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường tự nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học.b. 3 đặc trưng chủ yếu của công nghiệp hóa thời kỳ trước đổi mới– Công nghiệp hóa theo mô hình nền kinh tế khép kín, hướng nội và thiên về phát triển công nghiệp nặng.– Chủ yếu dựa vào lợi thế về lao động, tài nguyên đất đai và nguồn viện trợ của các nước xã hội chủ nghĩa, chủ lực thực hiện công nghiệp hóa là Nhà nước và doanh nghiệp nhà nước; việc phân bổ nguồn lực để công nghiệp hóa chủ yếu bằng cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu trong nền kinh tế thị trường.– Nóng vội, giản đơn, chủ quan duy ý chí, ham làm nhanh, làm lớn, không quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội.c. Trình bày các quan điểm chỉ đạo công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Đảng trong thời kỳ đổi mới (1986 đến nay).? Vì sao công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải gắn với phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế?Vì sao công nghiệp hóa phải gắn với hiện đại hóa và công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải gắn với phát triển kinh tế tri thức‘Tri thức sẽ trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp”. Đây chính là cơ hội lịch sử hiếm hoi mà thời đại tạo ra để các nước đi sau như Việt Nam rút ngắn khoảng cách và đuổi kịp các nước đi trước. Việc chuyển nền kinh nước ta sang hướng phát triển dựa vào tri thức trở thành yêu cầu cấp thiết không thể trì hoãnChính vì thế, tại Đại hội lần thứ IX, lần đầu tiên, Đảng ta đã ghi vào văn kiện luận điểm quan trọng về phát triển KTTT ”Đi nhanh vào công nghệ hiện đại ở những ngành và lĩnh vực then chốt để tạo bước nhảy vọt về công nghệ và kinh tế, tạo tốc độ tăng trưởng vượt trội ở những sản phẩm và dịch vụ chủ lực. Công nghiệp hóa gắn với hiện đại hóa ngay từ đầu và trong suốt các giai đoạn phát triển. Nâng cao hàm lượng tri thức trong các nhân tố phát triển kinh tế- xã hội, từng bước phát triển KTTT ở nước ta”. Tới Đại hội X, việc phát triển KTTT được thể hiện rõ với tư cách là một yếu tố cấu thành đường lối CNH-HĐH đất nước: ”Tranh thủ cơ hội thuận lợi do bối cảnh quốc tế tạo ra và tiềm năng, lợi thế của nước ta để rút ngắn quá trình CNH-HĐH đất nước theo định hướng XHCN gắn với phát triển KTTT, coi KTTT là yếu tố quan trọng của nền kinh tế và CNH-HĐH. Phát triển mạnh các ngành và sản phẩm kinh tế có giá trị gia tăng cao dựa nhiều vào tri thức; kết hợp việc sử dụng vốn tri thức của con người Việt Nam với tri thức mới nhất của nhân loại”. Và Đại hội XI, với định hướng chiến lược cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chủ yếu phát triển theo chiều rộng, sang phát triển hợp lý giữa chiều rộng và chiều sâu, chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả, tính bền vững, Đảng ta tiếp tục khẳng định: ”phát triển mạnh khoa học, công nghệ làm động lực đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển KTTT, góp phần tăng nhanh năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế, sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước”. Tại sao Đảng ta nêu quan điểm “Lấy phát huy nguồn lực con người là yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững.”nguồn nhân lực là tổng hoà thể lực và trí lực tồn tại trong toàn bộ lực lượng lao động xã hội của một quốc gia, trong đó kết tinh truyền thống và kinh nghiệm lao động sáng tạo của một dân tộc trong lịch sử được vận dụng để sản xuất ra của cải vật chất và tinh thần phục vụ cho nhu cầu hiện tại và tương lai của đất nước. Vai trò nguồn nhân lực chất lượng cao đối với sự phát triển kinh tế- xã hội ta hiện nay. – Đóng vai trò quyết định đối với mọi hoạt động kinh tế trong các nguồn lực để phát triển kinh tế.+ quyết định quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế- xã hội. Nguồn nhân lực, nguồn lao động là nhân tố quyết định việc khai thác, sử dụng, bảo vệ và tái tạo các nguồn lực khác.

Từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII và tại Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (năm 1991), Đảng ta đã nêu quan điểm “công nghiệp hóa, hiện đại hóa” và coi đây là một trong những phương pháp cơ bản của quá trình xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc. Đến Đại hội Đảng lần thứ X, quan điểm này được xác định rõ thành mục tiêu: “Đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”. Dù những năm qua, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH), song dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đánh giá đã không đạt được mục tiêu đề ra và xác định lại là “Sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”…

Sản xuất linh kiện điện thoại di động tại Công ty THHH SONION Việt Nam trong Khu Công Nghệ cao TPHCM. Ảnh: Cao Thăng

Chậm so với nhu cầu phát triển

Khi triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, IX và X đề ra, Đảng bộ TPHCM đã đẩy mạnh thực hiện các giải pháp của Đề án “Quy hoạch phát triển đô thị” và “Quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội TPHCM giai đoạn 1996-2010”. Kết quả là trong hơn 20 năm qua, từ một đô thị sau chiến tranh với hạ tầng thấp kém, cơ cấu kinh tế các ngành công nghiệp, dịch vụ có tỷ trọng thấp, đến nay đã phát triển vượt bậc trên nhiều lĩnh vực; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng giảm nông nghiệp, tăng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ; nhiều khu đô thị mới, nhiều khu dân cư hiện đại, nhiều trung tâm thương mại, dịch vụ cao cấp, kết hợp với kết cấu giao thông đô thị được mở rộng, hoàn chỉnh; đời sống vật chất, tinh thần của đại bộ phận cư dân không ngừng được cải thiện…, đã làm thay đổi cơ bản diện mạo của một đô thị hiện đại đang trên đà phát triển. TPHCM đã kiên trì thực hiện CNH, HĐH không tách rời quá trình đô thị hóa; chủ động và sáng tạo, đi đầu trong nhiều mô hình để thúc đẩy quá trình CNH kinh tế theo hướng hiện đại như: thí điểm xây dựng các khu chế xuất, khu công nghiệp tập trung, xây dựng Khu Công nghệ cao, Công viên Phần mềm Quang Trung, Khu Nông nghiệp công nghệ cao…

Thế nhưng, như nhận định của TS Trần Anh Tuấn, Quyền Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, chất lượng và tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế của TPHCM sẽ cao hơn nếu các chính sách vĩ mô như thuế, tín dụng, đất đai và sự đầu tư của Nhà nước trong các chương trình hỗ trợ xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ… được tăng cường và hoàn thiện, bổ sung kịp thời. Sự khiếm khuyết và thiếu đồng bộ của các chính sách vĩ mô đã tác động đáng kể đến quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế không chỉ của TPHCM mà còn ở nhiều địa phương khác. Cụ thể, trong các chính sách khiếm khuyết thì nổi bật nhất là thiếu chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ, kéo dài tình trạng của một nền công nghiệp gia công dựa vào lao động rẻ…

Về thực tiễn, nhóm nghiên cứu chuyên đề CNH, HĐH (Hội đồng Lý luận Trung ương) qua thực tế tại nhiều địa phương trong cả nước đã đưa ra 9 thành tựu và 10 hạn chế của tiến trình CNH, HĐH ở nước ta gần 30 năm qua. Trong đó, thành tựu quan trọng nhất là vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn được quan tâm thúc đẩy theo hướng đồng bộ, bền vững; tỷ trọng các ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ tăng nhanh; trình độ, năng lực sản xuất trong nền kinh tế bước đầu tạo những tiền đề để hướng tới kinh tế tri thức và hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội được chú trọng đầu tư phát triển. Thế nhưng, những thành tựu nổi trội trên chưa đủ tác động, ảnh hưởng và kéo giảm 10 hạn chế được cho là khá gay gắt khi đất nước ta tiến hành CNH, HĐH. Trong đó, đáng chú ý là cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm và vẫn còn lạc hậu; CNH, HĐH thiên về phát triển theo chiều rộng, dựa vào khai thác, bán tài nguyên, vào các ngành sử dụng nhiều vốn và lao động tay nghề thấp hơn là sử dụng lao động có kỹ năng, công nghệ cao và các yếu tố khác của nền kinh tế thị trường hiện đại; tốc độ đổi mới công nghệ còn thấp, không đồng đều và không theo một định hướng phát triển rõ rệt. Đặc biệt, việc phát triển kinh tế tri thức chưa có các giải pháp cụ thể và chưa đạt được nhiều thành tựu như mong muốn…

Bao giờ sẽ thành công?

“Đảng ta nhận định, có nhanh cũng phải đến giữa thế kỷ này, vào khoảng năm 2050 đến 2060”, GS-TS Hoàng Chí Bảo, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, khẳng định như vậy khi nghe chúng tôi đặt câu hỏi bao giờ công cuộc CNH, HĐH ở nước ta thành công. Thế nhưng, như GS-TS Hoàng Chí Bảo, đó là trong điều kiện phát triển bình thường theo những dự báo của chúng ta về tình hình mọi mặt của thế giới và của đất nước ta. Chứ thực tế, tốc độ phát triển của thế giới ngày nay và vài thập niên nữa thì không ai đoán trước được điều gì xảy ra. Chúng ta tiến được 1 bước, các nước tiến 5-10 bước và hơn thế nữa. Xu thế phát triển của thế giới còn đặt công tác lý luận của Đảng về kinh tế thị trường phải gắn với xã hội công nghệ thông tin, toàn cầu hóa. Kinh tế thị trường phải đạt được kinh tế thị trường hiện đại, tức là kinh tế chất xám, kinh tế đi vào tài nguyên trí tuệ… CNH, HĐH cũng phải dựa trên cái nền lý luận như vậy mà xác định từng bước đi cho phù hợp để phát triển đến đâu vững chắc đến đó và làm nền tảng phát triển tiếp cho phù hợp với xu thế phát triển của CNH, HĐH mà rất nhiều nước trên thế giới đang tiến hành.

“Về khách quan, việc chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng XHCN chưa có tiền lệ trong lịch sử. Điểm xuất phát của nước ta khi bước vào CNH, HĐH rất thấp; điều kiện và khả năng còn hạn chế, trong khi đó phải đối mặt với nhiều thách thức trong cạnh tranh kinh tế khu vực và quốc tế ngày càng gay gắt.

Về chủ quan, tư duy lý luận về CNH, HĐH chưa bắt kịp với các thay đổi và chuẩn mực chung của thế giới, vẫn còn biểu hiện chủ quan, duy ý chí; chưa hoàn toàn phù hợp với cấu trúc của kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế sâu rộng”.

(Nguồn: Hội đồng Lý luận Trung ương)

Theo nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, trong gần 30 năm qua, dù Việt Nam đã đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao nhưng vẫn còn thấp so với tốc độ tăng trưởng của các nền kinh tế mới ở Đông Nam Á đạt được trong thời gian CNH; khoảng cách chênh lệch thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam so với mức chuẩn của một nước công nghiệp còn lớn. Các nước đầu tư vào Việt Nam trong nhiều năm qua chủ yếu là công nghiệp lắp ráp quy mô vừa, nhỏ và gia công.

Khái niệm công nghiệp hoá mang tính lịch sử, nghĩa là nền công nghiệp luôn có sự thay đổi cùng với sự phát triển của nền sản xuất xã hội, của khoa học – công nghệ. Do đó, việc nhận thức đúng đắn khái niệm này trong từng giai đoạn phát triển của nền sản xuất xã hội có ý nghĩa to lớn cả về lý luận và thực tiễn.

Do những biến đổi của nền kinh tế thế giới và điều kiện cụ thể của đất nước, công nghiệp hoá ở nước ta hiện nay có những đặc điểm chủ yếu sau đây:

Thứ nhất, công nghiệp hoá phải gắn liền với hiện đại hoá

Hiện nay, trên toàn thế giới xu hướng cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đã áp dụng vào kinh doanh sản xuất đề tọa ra nhiều năng suất lao động đáng kể. Một số nước phát triển đã bắt đầu chuyển từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức, nên phải tranh thủ ứng dụng những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ, tiếp cận kinh tế tri thức để hiện đại hoá những ngành, những khâu, những lĩnh vực có điều kiện nhảy vọt.

Thứ hai, công nghiệp hoá, hiện đại hóa trong điều kiện

Cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Điều này làm cho công nghiệp hoá trong giai đoạn hiện nay khác với công nghiệp hoá trong thời kỳ trước đổi mới. Trong cơ chế quản lý kinh tế kế hoạch hoá tập trung – hành chính, bao cấp, công nghiệp hoá được thực hiện theo kế hoạch, theo mệnh lệnh của Nhà nước. Trong cơ chế kinh tế hiện nay, Nhà nước vẫn giữ vai trò hết sức quan trọng trong quá trình công nghiệp hoá. Nhưng công nghiệp hoá không xuất phát từ chủ quan của Nhà nước, nó đòi hỏi phải vận dụng các quy luật khách quan mà trước hết là các quy luật thị trường.

Thứ ba, công nghiệp hoá nhằmmục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Công nghiệp hoá là tất yếu với tất cả các nước chậm phát triển nhưng với mỗi nước, mục tiêu và tính chất của công nghiệp hoá có thể khác nhau. ở nước ta, công nghiệp hoá nhằm xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, tăng cường sức mạnh để bảo vệ nền độc lập dân tộc.

Thứ tư, công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân

Trong bối cảnh toàn cầu hoá kinh tế, vì thế mở cửa nền kinh tế, phát triển các quan hệ kinh tế quốc tế là tất yếu đối với đất nước ta.

Công nghiệp hoá trong điều kiện “chiến lược” kinh tế mở có thể đi nhanh nếu chúng ta biết tận dụng, tranh thủ được thành tựu của thế giới và sự giúp đỡ quốc tế. Công nghiệp hoá trong điều kiện “chiến lược” kinh tế mở cũng gây nên không ít trở ngại do những tác động tiêu cực của nền kinh tế thế giới, do “trật tự” của nền kinh tế thế giới mà các nước tư bản phát triển thiết lập không có lợi cho các nước nghèo, lạc hậu. Vì thế, công nghiệp hoá, hiện đại hoá phải bảo đảm xây dựng nền kinh tế nước ta là một nền kinh tế độc lập, tự chủ.