Xà bần là gì trong xây dựng, ẩm thực và đời sống hằng ngày, định nghĩa và công dụng, cũng như tìm hiểu xà bần trong tiếng Anh debris. Nếu ai làm trong ngành xây dựng, hoặc đã từng sửa chữa, tháo dỡ nhà thì sẽ rất đau đầu với việc xử lý xà bần. Tuy nhiên, một số người do ít tiếp xúc với công trình xây dựng nên khi nhắc tới khái niệm Xà bần là gì thì hơi bỡ ngỡ.
Xà bần là gì?
Theo phương ngữ, khẩu ngữ dân gian thì Xà Bần là danh từ dùng để chỉ đồ phế thải từ các công trình xây dựng như gạch ngói, vôi vữa, gỗ đá, thùng xếp, vật liệu hỗn hợp… Thường thì xà bần được sinh ra trong quá trình sửa chữa hoặc phá hủy các công trình cũ để xây mới.
Người ta cũng phân xà bần thành nhiều loại khác nhau, trong đó xà bần có thành phần vật liệu đồng nhất và sạch, như gạch vỡ, bê tông vụn, vào loại chất lượng, hàng xịn. Còn loại xà bần hỗn hợp nhiều tạp, gồm nhiều vật liệu lẫn lộn như đá gạch lộn với gỗ, đất thì khó tái sử dụng. Người ta gọi loại này là “nhiều rác”. Riêng loại xà bần xịn đồng nhất, như gạch gỡ hoặc bê tông vụn có thể tái sử dụng làm nền nhà, thì loại hỗn hợp thường phải bỏ đi khá tốn kém.
Xà Bần trong tiếng Anh là gì?
Xà Bần tiếng Anh gọi là Debris, phát âm thành /´debri:/, với định nghĩa của từ điển Oxford thì Debris là những mảnh gỗ, kim loại, gạch đá, bê tông… còn sót lại khi phá hủy một công trình nào đó. Như vậy, khái niệm Debris là gì hoàn toàn tương đồng với nghĩa của từ Xà Bần trong tiếng Việt.
Thường thì khi phá hủy các công trình, người ta phải thuê người xử lý xà bần, tức phải đổ đi. Tuy nhiên, một số chủ xây dựng có thể tận dụng xà bần để san lấp mặt bằng, đổ nền vì chi phí rẻ, thậm chí chỉ cần tiền thuê chuyên chở chứ không mất tiền mua xà bần.
Hiện tại ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh thì người ta chế tạo ra loại máy móc có khả năng nghiền nhỏ xà bần thành bột. Từ đó, việc tái sử dụng xà bần trở nên đơn giản hơn và hiệu quả hơn.
Món xà bần là gì, Xoong xà bần là gì?
Món xà bần được người dân miền Tây Nam Bộ rất ưa chuộng, trở thành niềm nhớ thương của những người con xa quê. Miền Tây vốn giàu thức ăn đồ uống, nên việc đãi khách thường vô cùng thoải mái. Nhưng sau mỗi buổi tiệc như vậy, thức ăn thừa còn quá nhiều nên được người dân tận dụng.
Họ cho các đồ ăn thừa vào một nồi lớn rồi nêm nếm gia vị, hầm lên thành món Xà Bần. Tất nhiên, món xà bần cũng có công thức nhất định, tức người dan chỉ cho những món ăn cùng loại, như thịt kho tàu, rau củ xào, vịt kho hay gà luộc vào hầm, chứ chẳng ai cho cá thừa vô nấu xà bần vì không hợp mùi.
Thành phần của món Xà Bần ở miền Tây không cố định, nó phụ thuộc vào thành phần và số lượng các món ăn còn thừa trong mỗi buổi tiệc. Chính vì kiểu nấu độc đáo này mà món Xà Bần tạo ra nét độc đáo, hấp dẫn riêng, giúp người dân đỡ ngán sau đám tiệc vốn đã đầy ắp món ngon.
Món xà bần thường ăn với cơm nóng và không thể thiếu dĩa rau ăn kèm gồm đọt keo và lá me non chấm với nước hầm xà bần thì quá tuyệt. Xà Bần trở thành món ăn khoái khẩu của người miền Tây Nam Bộ, mà cứ hễ xa nhà lại thương nhớ mãi hương vị của sự đoàn tụ này.
Ngoài ra, từ Xà Bần còn được dùng trong đời sống với những nghĩa gần với nghĩa gốc, như từ Xoong Xà Bần chẳng hạn. Xoong xà bần là xoong, nồi dùng để để dồn thưc ăn thừa nấu chung vào sau ngày Tết, ngày lễ, giống với món Xà bần của người miền Tây. Nhưng thay vì nói là món xà bần, người dân các nơi lại gọi là Xoong xà bần hay nồi xà bần.